Statü arayışı, kişinin kendini değerli hissetmesini büyük ölçüde başkalarının onayına, takdirine veya ilgisine bağlamasıdır. Bu kişiler, kendilerini oldukları gibi kabul etmek ve geliştirmek yerine, çevrelerinden aldıkları geri bildirimlere aşırı derecede odaklanırlar. Başkalarının gözünde olumlu bir izlenim bırakmak için statü, dış görünüş, sosyal kabul, maddi başarı veya kariyer gibi unsurlara gereğinden fazla önem verebilirler.
Ancak bu durum, kişinin kendi istek ve ihtiyaçlarından uzaklaşmasına, hatta kendisi için gerçekten anlamlı olmayan kararlar almasına yol açabilir. Örneğin, sadece toplumun beklentilerini karşılamak için bir meslek seçmek veya sosyal çevrede beğenilmek adına kişiliğine uymayan bir yaşam tarzı benimsemek gibi. Statü arayışı aynı zamanda, reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet geliştirmeye neden olabilir. Kişi, başkalarının eleştirilerine veya ilgisizliğine tahmin ettiğinden daha fazla duygusal tepki verebilir. Sonuç olarak, dış onaya bağlı bir yaşam tarzı, uzun vadede tatmin edici olmayan ve kişinin gerçek benliğini bastırmasına sebep olan kararlarla sonuçlanabilir.
Statü arayışı içinde olan bir kişinin çocuklukta karşılanmamış olabilecek temel duygusal ihtiyaçları şunlar olabilir:
Koşulsuz Kabul ve Sevgi İhtiyacı
Çocuk, ebeveynleri veya bakım verenleri tarafından olduğu gibi kabul edilmediğini, sadece belirli başarılar veya uygun görülen davranışlar sergilediğinde sevildiğini hissetmiş olabilir.
Sevgi, takdir veya ilgi ancak belirli beklentiler karşılandığında verildiyse, çocuk ilerleyen yıllarda dış onaya bağımlı hale gelebilir.
Sağlıklı ve Güvenli Bir Bağlanma İhtiyacı
Çocuklukta tutarsız, mesafeli veya aşırı eleştirel ebeveynler varsa, kişi kendini değerli hissetmek için dış dünyadan sürekli teyit arayabilir.
Bağlanma eksikliği, kişinin kendi değerini içsel olarak hissetmesini zorlaştırabilir.
Bağlanma eksikliği, özellikle çocukluk döneminde güvenli ve tutarlı bir ilişki kurulamaması durumunda ortaya çıkar. Bir çocuğun kendi değerini içsel olarak hissedebilmesi için, ebeveynleri veya bakım verenleri tarafından güvenli bir şekilde bağlanmış olması gerekir. Bu ne anlama gelir?
Tutarlı İlgi ve Duygusal Destek: Eğer bir çocuk, ebeveynlerinin sevgisini ve ilgisini sürekli ve koşulsuz olarak deneyimliyorsa, kendini değerli ve önemli hissetmeyi öğrenir. Ancak ebeveyn ilgisi tutarsızsa (örneğin, bazen çok ilgili, bazen tamamen mesafeli) çocuk, kendi değerinin değişken ve dış koşullara bağlı olduğunu hissedebilir.
Güvenli Bir Bağlanma Deneyimi: Çocuk, ebeveynleri tarafından sevildiğini, önemsendiğini ve duygularının anlaşıldığını deneyimlediğinde, kendi öz değerini içselleştirebilir. Ancak ebeveyn soğuk, mesafeli ya da eleştirel olduğunda, çocuk "Ben değerli miyim?" sorusunun cevabını dış dünyadan aramaya başlar.
Olumlu Yansıtma: Küçük bir çocuk, kim olduğunu ve ne kadar değerli olduğunu büyük ölçüde ebeveynlerinin ona nasıl davrandığıyla öğrenir. Örneğin, bakım verenler çocuğun duygularını ciddiye alıyor, ona değer veriyor ve onun varlığını anlamlı buluyorsa, çocuk kendisini doğal olarak değerli hisseder. Ancak tam tersine, sürekli eleştirilen, küçümsenen veya ihmal edilen bir çocuk, öz değerini içselleştirmekte zorlanır.
Başkalarına Bağımlı Bir Öz-Değer Algısı: Eğer çocuklukta bağlanma eksikliği yaşanmışsa, kişi yetişkinlikte kendi içsel değerini hissedemez ve bunu dış dünyadan teyit almaya çalışır. Başka bir deyişle, kendini iyi ve değerli hissetmek için başkalarının ilgisini, takdirini veya hayranlığını arar.
Sonuç olarak, güvenli bir bağlanma deneyimi olmayan bireyler, kendilerini ancak dış faktörler (başarı, statü, para, sosyal kabul vb.) aracılığıyla değerli hissederler. Bu da onların içsel huzurunu ve kendine güvenini zorlaştırabilir.
Özerklik ve Kendilik Algısını Geliştirme İhtiyacı
Çocuğa, kendi kararlarını verebileceği bir alan tanınmadıysa, hep başkalarının beklentilerine göre hareket etmek zorunda kaldıysa, yetişkinlikte de başkalarının görüşlerine aşırı bağımlı olabilir.
Kendi duygu ve düşüncelerine güvenmek yerine, kim olduğu ve ne istediği konusunda dış dünyadan yönlendirme bekleyebilir.
Gerçek Benliği ile Görülme ve Takdir Edilme İhtiyacı
Çocuk, sadece başarılarıyla ya da dışsal özellikleriyle (güzel/yakışıklı olmak, yetenekli olmak, yüksek not almak) takdir edildiyse, gerçek benliğiyle yeterince görülmemiş olabilir.
Bu durumda kişi, ilerleyen yaşlarda başkalarından sürekli onay ve beğeni bekleyerek kendi değerini ölçmeye çalışabilir.
Duygusal Destek ve Empati İhtiyacı
Eğer çocuk, duygularını ifade ettiğinde küçümsendi, göz ardı edildi ya da eleştirildiyse, duygusal dünyasını bastırmayı öğrenmiş olabilir.
Bu kişiler yetişkinlikte, kendi içsel duygularına yönelmek yerine, dış dünyanın tepkilerine aşırı duyarlı hale gelebilirler.
Bu temel ihtiyaçlar yeterince karşılanmadığında, kişi kendi öz değerini içsel olarak inşa etmekte zorlanır ve sürekli dışarıdan onay, ilgi veya hayranlık bekleyerek kendini güvende hissetmeye çalışır.
Yorumlar (0)
Kategoriler
Son gönderiler
Statü arayışı
1/07/2021
Duygusal Yoksunluk Şeması
1/07/2021
